Yeniçeri gülbank duası, Osmanlı döneminde Yeniçeri Ocağı’nda okunan toplu dualardan biridir. “Gülbank” kelimesi, Farsça kökenli olup yüksek sesle yapılan dua, tekbir ve toplu niyaz anlamına gelir. Yeniçeriler sefere çıkarken, savaş öncesinde veya önemli toplu anlarda gülbank çekerek hem Allah’a dua eder, hem de manevî bir coşku kazanırlardı. Bu dua, sadece askerî bir geleneğin parçası değil; aynı zamanda Osmanlı’da askerlerin Allah’a bağlılıklarını gösteren önemli bir ritüeldi.
Yeniçeri Ocağında Gülbank Geleneği
Yeniçeriler, her sefere çıkmadan önce şeyhülislam, dervişler veya ocak içindeki görevliler eşliğinde dua ederlerdi. Bu dualar genellikle topluca, yüksek sesle “Âmin”lerle karşılanırdı. Gülbank duası, askerlere manevî kuvvet verir, Allah’a tevekkülü artırır, aynı zamanda birliğin ruhunu canlı tutardı.
Yeniçeri Gülbank Duası
Kaynaklarda farklı versiyonları bulunsa da en yaygın şekli şöyledir:
“Bismillahirrahmanirrahim. Allah Allah, illallah! Allah kerim, derman-ı derdim, meded ya Hazret-i Pir! Gazamız mübarek ola, demimiz hayır ola, sonumuz selâmet ola! İmanımız kâmil ola, düşmana kahr ola! Dinimiz İslâm, kitabımız Kur’an, kılıcımız âsuman ola! La ilahe illallah, Muhammedün Resûlullah, Aliyyün Veliyyullah. Allah Allah!”
Duanın Anlamı
- Allah’a yöneliş: Duada “Allah Allah, illallah” diyerek tevhid akidesi vurgulanır.
- Manevî yardım isteği: “Meded ya Hazret-i Pir” ifadesiyle Allah dostlarının manevi desteği niyaz edilir.
- Zafer duası: “Gazamız mübarek ola” ifadesi, cihadın Allah katında kabul edilmesi için yapılmış bir temennidir.
- Korunma niyazı: “Sonumuz selâmet ola” denilerek hem savaşta hem de ahirette kurtuluş temenni edilir.
- İslâm’a bağlılık: Din, Kur’an ve iman vurgusu yapılır, kılıcın hak yolunda kullanılması niyaz edilir.
Gülbank Geleneğinin Önemi
- Askerî moral kaynağıdır. Yeniçeriler bu dua ile manevi bir güç kazanırdı.
- Birlik sembolüdür. Tüm askerler aynı anda “Âmin” diyerek birlik ruhunu pekiştirirdi.
- İslâmî kimliğin vurgusudur. Duada İslam, Kur’an ve tevhid ilkesi en güçlü şekilde ifade edilirdi.
Günümüzde Gülbank Duası
Bugün gülbank duası, tarihî ve kültürel bir miras olarak bilinmekte, özellikle Bektaşî geleneklerinde yaşatılmaktadır. Zikir meclislerinde, dini toplantılarda ve kültürel etkinliklerde hâlâ “gülbank çekme” uygulaması görülmektedir.