Hutbe basamak duası, Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) sünneti olarak cuma hutbesine çıkarken okunan özel bir duadır. İslâm tarihinde hutbe, cemaatin bir araya gelerek hem dini hem toplumsal meselelerde bilinçlenmesini sağlayan önemli bir ibadettir. Hutbeye çıkarken yapılan dua ise, hatibin işini kolaylaştırması, sözünün tesirli olması ve cemaate faydalı olması için Allah’a yönelişinin bir ifadesidir.
Hutbe Geleneğinde Dua
Peygamber Efendimiz (s.a.v.), Medine’de ilk mescidi inşa ettikten sonra hutbe okumaya başlamış, minber yapılınca da basamaklara çıkarak hutbesini irad etmiştir. Hutbeye çıkarken yaptığı dua, ümmetine bir sünnet olarak kalmıştır. Hutbenin önemi Kur’ân-ı Kerîm’de de zikredilmiş, Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur:
“Ey iman edenler! Cuma günü namaza çağrıldığınızda, Allah’ı zikretmeye koşun ve alışverişi bırakın. Eğer bilirseniz bu sizin için daha hayırlıdır.” (Cuma, 9)
Hutbe Basamak Duası
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) hutbe için minbere çıktığında şu duayı okurdu:
اَللّٰهُمَّ اجْعَلْنِي أَهْلاً لِهَذَا الْمَقَامِ وَلَا تَفْضَحْنِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ
Okunuşu:
Allâhumme’c‘alnî ehlan lihâzâ’l-makâm, ve lâ tefdaḥnî yevme’l-qıyâme.
Türkçe Anlamı:
“Allah’ım! Beni bu makamın ehli kıl ve kıyamet gününde beni rezil etme.”
Hutbe Basamak Duasının Manası
Bu dua, hatibin şu niyetini yansıtır:
- Hutbeyi kendi nefsi için değil, Allah rızası için okumak.
- Minberin bir sorumluluk makamı olduğunu bilmek.
- Cemaat karşısında konuşurken tevazu ve Allah’a yöneliş içinde olmak.
- Ahirette hutbenin hesabını verebilmeyi niyaz etmek.
Hutbeye Başlarken Yapılan Diğer Dualar
Hutbeye çıkan hatip, genellikle Allah’a hamd ve Resûlullah’a salât u selâm ile sözlerine başlar. Bu da bir nevi dua hükmündedir. Ayrıca şu ayet-i kerime hutbe başlarında sıkça okunur:
“Ey iman edenler! Allah’tan O’na yaraşır şekilde korkun ve ancak Müslümanlar olarak ölün.” (Âl-i İmrân, 102)
Hutbe Basamak Duasının Fazileti
- Hatibin gönlünü huzura kavuşturur.
- Hutbenin daha tesirli olmasına vesile olur.
- Minberin bir güç değil, sorumluluk makamı olduğunu hatırlatır.
- Hutbeyi ihlâs ve samimiyetle okumaya teşvik eder.